Beograd

Beogradske fasade nekad i sad, Deo Drugi

beogradska | 02 Mart, 2009 01:42

Njegoševa 51

Zgrada je, otkad je podignuta 1904. godine, služila je u prosvetne svrhe. U njoj je do 1911. bila Privatna gimnazija sa internatom prof. Vladimira Zdelara, a potom, do 1938. godine, I ženska gimnazija. Godine 1938. u ovu zgradu je useljen Prirodnjački muzej sa namerom da to bude privremeno rešenje, ali je tu ostao do danas.
Zgrada je značajna i kao svedočanstvo razvoja školstva u Beogradu i Srbiji i kao redak primer škole internatskog tipa.

Obilićev venac 16

Stambena kuća Steve Jovanovića Resavca podignuta je 1912. prema projektu istaknutog srpskog arhitekte Branka Tanazevića u duhu secesije. I pored preuzimanja arhitektonskih motiva ranijih epoha, kako balkanske tako i evropske arhitekture, njihovom stilizacijom i veštim uklapanjem u originalnu kompozicionu šemu, Tanazević je stvorio delo koje predstavlja zanimljiv primer beogradske arhitekture toga vremena.

Palmotićeva 2

Zgrada Ministarstva pošta predstavlja jedno od najuspelijih dela arhitekte Momira Korunovića, ali i celokupne srpske arhitekture nacionalno-romantičarskog smera između dva svetska rata. Izgrađena je u periodu od 1926. do 1930. godine i bila je jedna od najvećih zgrada u Beogradu.

Spoljna obrada građevine ukazuje na Korunovićevu inspiraciju u riznici srpskog srednjovekovnog neimarstva, evropskog romantičarskog nasleđa i secesije. U oblikovanju glavne fasade Korunović je iskoristio i poznavanje srednjovekovnog srpskog živopisa. Dve figure iznad ulaznih vrata, jedna sa svitkom, druga sa građevinom u rukama, ukazuju na očigledan uticaj crkvenih ktitorskih kompozicija. Autor ovih figura je vajar Stamenko Đurđević.

Patrijaršija

Zgrada Patrijaršije građena je od 1932. do 1935. po projektu ruskog arhitekte Viktora Lukomskog u duhu arhitekture akademizma, odnosno akademizirane varijante srpsko-vizantijskog stila.
Simbolizuje ustaljivanje upravnog crkvenog centra u Beogradu, nakon dužeg perioda kada se on nalazio unutar državnih granica Turske, odnosno Austro-Ugarske. Podizanje Patrijaršije koincidira sa periodom podizanja monumentalne crkve Svetog Marka i pripremama za podizanje crkve Svetog Save.

Svetosavska 22

U Zemunu. Sagrađena je 1907-9. kao Dom srpske pravoslavne Crkvene opštine i škola u Donjem gradu Zemuna po projektu arh. Kosta Atanackovića-Stanišića. Zgrada je podignuta na mestu gde su bile Stara konfesiona škola iz XVIII veka i nekadašnja gostionica "Kod kneza Miloša".

Svetozara Markovića 6

Sagrađena je 1932. godine za inženjera Božića.

Zgradu karakteriše rustično obrađeno prizemlje. Na fasadi su istaknuta dva medaljona i plastika obrađeni u duhu istoricizma.

Terazije 39

Zgrada Smederevske banke sagrađena je 1912. po projektu arhitekata Milorada Ruvidića i Isaila Fidinovića za trgovca Milana M. Stefanovića-Smederevca.

U prizemlju zgrade neko vreme se nalazila Smederevska banka, pa je zgrada i docnije zadržala taj naziv. Oblikovana je u maniru secesije sa adekvatnom dekoracijom, naročito izraženom na glavnoj fasadi.

Vuka Karadžića 9

Sagrađena je 1923. godine po projektu Petra Gačića.
Prvobitno trospratna, 1925. godine nadzidan je jedan sprat. Poseban akcenat predstavlja timpanon iznad krovnog venca kao završni element fasade.

Zadarska 6

Sagrađena je 1927. godine po projektu arhitekte Branislava Kojića, akademika i jednog od osnivača grupe arhitekata modernog pravca.

U ovoj jednospratnoj porodičnoj kući arhitekta Kojić proveo je čitav radni vek. Zgrada predstavlja redak primerak primene folklorizma u beogradskoj arhitekturi.

Zmaj Jovina 5

Sagrađena je 1927. godine po projektu inženjera Gligorija Vukčevića u duhu akademizma sa elementima evropskog art dekoa, stila koji je dominirao u periodu između dva svetska rata.

Zmaj Jovina 7

Trospratna stambena kuća Savke Maksimović sa dućanima u prizemlju 7 obrađena je u maniru akademizma XX veka prema projektu inženjera Božidara Božića.

Zmaj Jovina 9

Spratna porodična kuća trgovca Koste Milenkovića izgrađena je 90-ih godina XIX veka. U literaturi je zabeleženo da je ova kuća "veoma uspela analogija palate Openhajm Gotfrida Sempera", čiji je Konstantin Jovanović bio "verni poklonik".
U kuću se ulazi kroz impresivno drvorezbarenu kolsku kapiju sa detaljima bravarije, jedinstvenim u arhitekturi tog vremena, na kojoj se ističe monogram vlasnika.

Zmaj Jovina 15

Kolektivno-stambena i trgovačka kuća trgovca Živojina Jankovića sagrađena je 1928. po planovima inženjersko-arhitektonskog biroa čeških arhitekata Krehlika i Jelinika. Monumentalna ugaona građevina je koncipirana u duhu modernizovanog akademizma.

Reprezentativno obeležje je, osim fasade, dato i enterijeru. Ulazni hol je obložen mermerom i omalterisan, a pod je pokriven dekorativnim kamenim pločama. Skladno rešenje stilizovanog akademizma, koji je u kontrastu sa staklenim površinama, zanimljiv je marker prostora.

Zmaj Jovina 35

Sagrađena je oko 1890. godine u maniru akademizma XIX veka kao skromna ugaona prizemna zgrada.

Zgradu je podigao, u njoj živeo, radio i umro istaknuti srpski slikar XIX veka, Đorđe Krstić (1851-1907), predstavnik realizma u srpskoj umetnosti. U ateljeu, koji se i do danas sačuvao, nastala su najznačajnija dela: "Anatom", "Pad Stalaća", "Studenica", "Babakaj", i dr.